ỐI CHIẾU MỘT SỐ ĐIỆU TỪ TRONG SÁNG TÁC CỦA LÝ THANH CHIẾU VỚI TỪ NHÂN VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM DỰA TRÊN TỪ PHỔ

Tóm tắt

Tống từ (宋词) là một thể loại văn học quan trọng của Trung Quốc cổ đại, đạt đỉnh cao vào thời Tống và ảnh hưởng sâu rộng đến văn hóa Đông Á, trong đó có Việt Nam. Tại Việt Nam, thể loại từ xuất hiện từ năm 987 nhưng phát triển mạnh mẽ nhất vào thời nhà Nguyễn. Bài viết sử dụng các phương pháp nghiên cứu: loại hình, phê bình thi pháp học, nghiên cứu liên ngành kết hợp với thao tác so sánh, đối chiếu bốn điệu từ nổi tiếng của Lý Thanh Chiếu (Như mộng lệnh, Hành hương tử, Hoán khê sa, Thanh thanh mạn) với các sáng tác từ trong văn học trung đại Việt Nam dựa trên từ phổ. Kết quả nghiên cứu cho thấy đa phần các từ gia Việt Nam đều tuân thủ chặt chẽ các quy tắc hiệp luật và biểu thức âm nhạc được quy định trong từ phổ, đồng thời tiếp nhận thi pháp của Hoa Gian, Uyển ước từ phái, tập trung vào nhạc tính, yếu tố diễm tình và sự hài hòa giữa cảnh và tình. Một số tác phẩm có sự thay đổi nhỏ để phù hợp với tâm trạng tác giả, nhưng vẫn đảm bảo giá trị thẩm mĩ của thể loại. Kết quả nghiên cứu khẳng định sự tiếp biến sáng tạo của văn học Việt Nam trong quá trình tiếp nhận và chuyển hóa thể loại từ Trung Quốc, góp phần làm phong