ĐỐI CHIẾU MỘT SỐ ĐIỆU TỪ TRONG SÁNG TÁC CỦA LÝ THANH CHIẾU VÀ TỪ NHÂN VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM DỰA TRÊN TỪ PHỔ

Abstract

Tống từ là một trong thể loại văn học quan trọng trong lịch sử văn học cổ Trung Quốc, gắn bó mật thiết với âm nhạc. Nhờ sự cố gắng nỗ lực không ngừng nghỉ của các nhà sáng tác từ, Tống từ đạt đến đỉnh cao vào thời Tống và ảnh hưởng sâu rộng ở khu vực văn hóa Hán ở thời kì sau, trong đó có Việt Nam. Văn đàn Việt Nam ghi nhận thể loại từ xuất hiện vào năm 938 và phát triển mạnh mẽ vào thời kì nhà Nguyễn. Bên cạnh đó, Lý Thanh Chiếu là một trong những tác giả quan trọng đại diện cho Uyển ước từ phái – từ phái tập trung vào việc điêu luyện trong việc điền từ (lựa chọn từ ngữ điền vào phổ nhạc sao cho uyển chuyển, tinh tế và phù hợp nhất). Do vậy, khi nhắc đến đặc tính nghệ thuật của từ, đa phần các nhà nghiên cứu sẽ sử dụng một số điển mẫu từ phẩm thuộc về Uyển ước từ phái. Bài viết tập trung nghiên cứu, đối chiếu 4 điệu từ - Như mộng lệnh, Hành hương tử, Hoán khê sa, Thanh thanh mạn – nổi danh của Lý Thanh Chiếu với một số sáng tác từ trong văn học trung đại Việt Nam dựa trên từ phổ; qua đó, chỉ ra được một số đặc điểm nổi bật của từ phẩm ở Việt Nam cũng như mức độ hiệp vần của nó.