CHẤN THƯƠNG HẬU NHÂN BẢN: LIÊN THUYẾT VÀ KHẢ NĂNG VẬN DỤNG
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Từ đầu thế kỷ XXI, văn hóa chấn thương đương đại cho thấy vai trò ngày càng tăng của tác nhân phi nhân loại, dẫn đến việc khái niệm hóa chấn thương như hiện tượng hậu nhân bản. Quan điểm này đòi hỏi cách tiếp cận liên ngành tích hợp lý thuyết chấn thương và hậu nhân bản để giải quyết sâu sắc và toàn diện những vấn đề phức tạp của xã hội đương đại. Bằng cách sử dụng tham chiếu liên thuyết, cách đọc song song và giải cấu trúc, nghiên cứu này xem xét các kết nối, giao cắt, hội tụ, tương tác và cộng hưởng giữa lý thuyết chấn thương và hậu nhân bản. Cách tiếp cận tích hợp này còn cho thấy tiềm năng đáng kể trong việc ứng dụng nghiên cứu văn hóa, văn học, triết học, cũng như khoa học hậu nhân bản nói chung. Thêm vào đó, bài viết gợi mở các phương diện cần được tiếp tục nghiên cứu, đóng góp cho sự phát triển liên tục của lĩnh vực liên ngành này.
Từ khóa
chấn thương hậu nhân bản, đạo đức hậu nhân bản, hậu nhân bản luận, liên thuyết, lý thuyết chấn thương
Chi tiết bài viết
Tài liệu tham khảo
Mở đầu chuyên luận The Trauma Question (2008), Roger Luckhurst viết: “chào mừng bạn đến với nền văn hóa chấn thương đương đại” (Luckhurst, 2008, p.2). Từ việc phân tích lịch trình phát triển lý thuyết chấn thương trên các phương diện tâm lý, văn hóa, văn học, chính trị xã hội từ thập niên 1860 đến đầu thế kỷ XXI, Luckhurst khám phá bản chất và mức độ của bối cảnh văn hóa chấn thương đương đại (contemporary trauma culture). Đi sâu vào thực hành văn hóa trong văn học lẫn thực tiễn, ông cho thấy nền văn hóa đương đại được xây dựng trên đổ vỡ và hỗn loạn. Từ Holocaust, chiến tranh Việt Nam, chiến tranh vịnh Ba Tư đến các tác phẩm của Toni Morrison, Stephen King, W. G. Sebald; tất cả ấn chứng cho sự dịch chuyển hệ hình xã hội từ nhân bản sang hậu nhân bản. Đến mức chấn thương trở nên một trong những biểu hiện chủ yếu của kỷ nguyên này. Như vậy, trong bối cảnh văn hóa chấn thương cuối thế kỷ XX đầu XXI, tác nhân hậu nhân bản gây ra chấn thương như thế nào? Biểu hiện của chấn thương hậu nhân bản ra sao? Nghiên cứu chấn thương hậu nhân bản có ý nghĩa gì về mặt lý thuyết và thực tiễn? Đặc biệt, việc nghiên cứu này có thể gợi mở thêm suy nghĩ gì về vấn đề đạo đức hậu nhân bản mà mỗi người phải đối diện?