NGHIÊN CỨU NIÊN ĐẠI CỦA DI TÍCH KHẢO CỔ VÒNG THÀNH ĐÁ TRẮNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP NHIỆT PHÁT QUANG CẢI TIẾN TRÊN ĐỐI TƯỢNG ĐÁ ONG

Nguyễn Thị Ngọc Huệ, Phạm Thị Huệ, Nguyễn Khánh Trung Kiên, Nguyễn Quốc Mạnh, Đặng Ngọc Kính, Lê Hoàng Phong, Nguyễn Nhựt Phương, Trần Đông Xuân, Trương Văn Minh, Phan Trọng Phúc, Lỗ Thái Sơn, La Lý Nguyên, Ngô Đăng Trung, Nguyễn Quang Hưng 1, Lưu Anh Tuyên
1 Viện Nghiên Cứu Khoa Học Cơ Bản và Ứng Dụng, Trường Đại Học Duy Tân

Nội dung chính của bài viết

Tóm tắt

Trong bài báo này, chúng tôi trình bày tổng quan về nghiên cứu ứng dụng phương pháp phát quang trên thế giới cho việc xác định niên đại của các kiến trúc cổ được xây dựng bằng vật liệu gạch, đá và các thách thức gặp phải. Phương pháp nhiệt phát quang (thermoluminescence - TL) cải tiến do nhóm nghiên cứu liên ngành chúng tôi phát triển sẽ được mô tả trong nghiên cứu này. Phương pháp này đã đưa ra một giải pháp cho việc xác định niên đại của các kiến trúc cổ mang đặc điểm đa lớp, bất đồng nhất và chồng lấn về niên đại với độ chính xác cao, vượt qua được các thách thức mà phương pháp TL truyền thống đang phải đối mặt. Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ trình bày chi tiết về tầm quan trọng của di tích khảo cổ “Vòng Thành Đá Trắng” trong lịch sử và khảo cổ học và cơ sở khoa học cho việc ứng dụng phương pháp TL cải tiến trong việc xác định niên đại của di tích này với các bước nghiên cứu cụ thể. Đây là di tích thành cổ hiếm hoi còn sót lại tại Nam Bộ, ẩn chứa những thông tin quan trọng về văn hoá – lịch sử trước thời kì khẩn hoang miền đất phương Nam.

Chi tiết bài viết

Author Biography

Nguyễn Quang Hưng, Viện Nghiên Cứu Khoa Học Cơ Bản và Ứng Dụng, Trường Đại Học Duy Tân

Viện Trưởng

Tài liệu tham khảo

Abeyratne, M. (1994). TL dating of Sri Lankan archaeological sites. Quaternary Science Reviews 13, 585-588.
Aitken, M. J. (1985). Thermoluminescence Dating. Academic.
Anderson, E.C., Libby, W.F., Weinhouse, S., Reid, A.F., Kirshenbaum, A.D., & Grosse, A.V. (1947). Radiocarbon from cosmic radiation. Science, 105, 576-577.
Ba Ria – Vung Tau museum (2009). Di tich Vong Thanh Da Trang - (Phan 1) [Whitestone cidatel archaeological site: Part 1]. Retrieved May 27, 2024, from https://www.baotangbrvt.org.vn/di-tich-vong-thanh-da-trang-phan-1/ (Accessed date:).
Ba Ria – Vung Tau museum (2022). Bao cao dieu tra khao sat khao co hoc tren dia ban Ba Ria - Vung Tau nam 2002 [Report on archaeological survey at Ba Ria – Vung Tau in 2022].
Bacci, C., Bernardini, P., Furetta, C., Rispoli, B., Sanipoli, C., Scacco, A., Carafa, P., Carandini, A., & Esposito, A. (1990). The Via Nova-Via Sacra archaic site on Palatino Hill: thermoluminescence archaeometric results. Radiation Protection Dosimetry, 34, 61-64.
Benko, L., Horvath, F., Horvatincic, N., & Obelic, B. (1989). Radiocarbon and thermoluminescence dating of prehistoric sites in Hungary and Yugoslavia. Radiocarbon, 31, 992-1002.
Chaloupka, G. (1993). Journey in Time: the 50,000-year Story of the Australian Aboriginal Rock Art of Arnhem Land. Reed New Holland, Sydney.
Daniels, F., Boyd, C. A., & Saunders, D. F. (1953). Thermoluminescence as a research tool. Science, 117, 343-349.
Dunnell, R. C., & Feathers, J. K. (1994). Thermoluminescence dating of surcial archaeological material. In C. Beck (Ed.), Dating in Exposed and Surface Contexts (pp.115-137). University of New Mexico Press, Albuquerque.
Erlach, R., & Vana, N. (1988). TL-dating of archaeological samples from Carnuntum. International Journal of Radiation and Applications in Instrumentation D: Nuclear Tracks and Radiation Measurements, 14, 295-298.
Feathers, J. K. (1997). The application of luminescence dating in American archaeology. Journal of Archaeological Method and Theory, 4, 1-66.
Giang, N. (2023). Nghe tieng ngan xua vong ve (*): Phat lo cang thi co vung Dong Nam Bo [Ancient voice echo: revealing an ancient port site in Southern Vietnam]. Nguoi Lao Dong Press. Retrieved May 27, 2024, from https://nld.com.vn/thoi-su/nghe-tieng-ngan-xua-vong-ve-phat-lo-cang-thi-co-vung-dong-nam-bo-20230327211056917.htm.
Hanh, H. K., Thach, V. T., Viet, V. Q., Dung, P. T., Quang, V. X., Thanh, N. T., Ha, V. T., Martini, M., & Sibilia, E. (2006). Nghien cuu tinh tuoi khao co bang phuong phap nhiet phat quang tai di san van hoa My Son, Viet Nam [Application of thermoluminesence dating technique to My Son archaeological site in Vietnam]. Proceedings of The VI National Conference on Physics (pp. 192-195). Science and Technology Publisher.
Huntley, D. J., Godfrey-Smith, D. I., & Thewalt, M. L. W. (1985). Optical dating of sediments. Nature, 313, 105-107.
Khiem, D. D., Tuyen, L. A., Phuc, P. T., Hue, N. T. N., Hai, H. Q., Nguyen, L. L., & Hue, P. T. N. (2016). Application of thermoluminescence dating on pressed crystalline samples to determine the geological age at some areas in Southeast, Vietnam. Ho Chi Minh City University of Education Journal of Science, 3, 144-157.
Kien, N. K. T., Yamagata, M., & Kubo, S. (2022). Gop phan xac dinh nien dai khu di tich khao co hoc Oc Eo - Ba The qua cac ket qua phan tich moi [Contribution to dating of Oc Eo - Ba The archaeological site using newly analytical results]. Vietnam Journal of Archaeology, 6, 12.
Liritzis, I. (1994). A new dating method by thermoluminescence of carved megalithic stone building. Comptes Rendus de L'Académie des Sciences. Paris, 319 (Série II), 603-610.
Liritzis, I., Guibert, P., Foti, F., & Schvoerer, M. (1997). The temple of Apollo (Delphi) strengthens novel thermoluminescence dating method. Geoarchaeology, 12, 479-496.
Liritzis, Y., & Thomas, R. (1980). Palaeointensity and thermoluminescence measurements on Cretan kilns from 1300 to 2000 BC. Nature, 283, 54-55.
Long, N. (2022). Vong Thanh Da Trang la di tich thanh co Nam Bo duy nhat con hien huu tren thuc dia [Whitestone cidatel is an uniquely ancient cidatel existed in Southern Vietnam]. Thanh Nien Press. Retrieved May 27, 2024, from https://thanhnien.vn/vong-thanh-da-trang-la-di-tich-thanh-co-nam-bo-duy-nhat-con-hien-huu-tren-thuc-dia-1851450257.htm
Lu, Y., Zhang, J., Xie, J., & Wang, X. (1988). TL dating of pottery sherds and baked soil from the Xian Terracotta Army site, Shaanxi Province, China. International Journal of Radiation and Applications in Instrumentation D: Nuclear Tracks and Radiation Measurements, 14, 283-286.
Mien, N. Q., Phon, L. K., Huong, P. L., Liem, N. Q., Dung, N. T. K., Loat, B. V., & Lam L. C. L. (2008). Nghien cuu xac dinh tuoi mau gom co Viet Nam bang phuong phap nhiet phat quang [Dating of Vietnam ancient ceramics by themoluminesence dating technique]. Research project of Vietnam Academy of Social Sciences.
Moropoulou, A., Zacharias, N., Delegou, E.T., Apostolopoulou, M., Palamara, E., & Kolaiti, A. (2018). OSL mortar dating to elucidate the construction history of the Tomb Chamber of the Holy Aedicule of the Holy Sepulchre in Jerusalem. Journal of Archaeological Science: Reports, 19, 80-91.
Nikos, Z., Christodoulos, M., Olga, P. H., Anno, H., & Yannis, B. (2006). Fine-grain TL dating of archaeometallurgical furnace walls. Journal of Cultural Heritage, 7, 23-29.
Phuc, P. T., Hue, N. T. N., Hue, P. T., Anh, T. T., Kien, N. K. T., Son, L. T., Nguyen, L. L., Xuan, T. D., Phuc, V. D., Long, N. H., Tiep, N. V., Vu, C. D., Thiem, L. N., Quynh, N. N., Kiet, H. A. T., Hung, N. Q., & Tuyen, A. L. (2023). Improved thermoluminescence dating for heterogeneous, multilayered, and overlapped architectures: a case study with the Oc Eo archaeological site in Vietnam, Journal of Archaeological Science, 155, Article 105800.
Rink, W. J., Rhodes, E. J., & Grün, R. (1994). Thermoluminescence from Igneous and Natural Hydrothermal Quartz: Dose Response after Optical Bleaching. Radiation Measurements 23,159-173.
Robertson, G. B., & Prescott, J. R. (1988). The Thai ceramics archaeological project: TL characteristics of the artifacts. International Journal of Radiation and Applications in Instrumentation D: Nuclear Tracks and Radiation Measurements, 14, 299-305.
Theocaris, P. S., Liritzis, I., & Galloway, R. B. (1997). Dating of two Hellenic pyramids by a novel application of thermoluminescence. Journal of Archaeological Science, 24, 399-405.
Vichaidid, T., & Danworaphong, S. (2021). Dating the historical old city walls of Songkhla Thailand using thermoluminescence technique. Heliyon, 7, e06166.
Won-in, K., Wattanakul P., Dararutana P., Pongkrapan S., Takashima I., Ruangrunsri N., & Singharajwarapan F. S. (2008). Preliminary study of the age of the Lanna period by Thermoluminescence dating: A case study from the Wiang Kaen Ancient Site, Chiang Rai, Northern Thailand. In Geoarchaeology and Archaeomineralogy, Proceedings of the International Conference. Sofia: St. Ivan Rilski 2008.