ĐỌC TIỂU THUYẾT CAY ĐẮNG MÙI ĐỜI CỦA HỒ BIỂU CHÁNH TỪ PHÊ BÌNH CẢNH QUAN

Tóm tắt

Hồ Biểu Chánh là một trong những tác giả nổi bật của nền văn học quốc ngữ Nam Bộ thế kỷ XX. Ông sở hữu số lượng tác phẩm đồ sộ, đặc biệt có thế mạnh ở thể loại tiểu thuyết - trong đó truyền tải các bài học đạo lý, quan niệm sống ở đời, những giá trị văn hóa đậm chất bản địa thông qua văn phong bình dị, ngôn ngữ mang sắc thái địa phương. Ngoài ra, một phương diện nghệ thuật đóng vai trò quan trọng trong các tác phẩm của Hồ Biểu Chánh chính là yếu tố cảnh quan, được ông dụng công khắc họa trong các tác phẩm, không đơn thuần là không gian tĩnh thúc đẩy tiến trình cốt truyện mà chứa đựng những tầng nghĩa đa dạng. Bài viết này là một thể nghiệm vận dụng hướng tiếp cận phê bình cảnh quan để đọc tiểu thuyết Cay đắng mùi đời của Hồ Biểu Chánh, nhằm đào sâu vào công năng của yếu tố cảnh quan trong việc diễn đạt các giá trị tư tưởng mà nhà văn gửi gắm trong tác phẩm, đồng thời phản ánh mối quan hệ giữa con người và không gian sống. Qua đó, chúng tôi kỳ vọng có thể đề xuất một hướng tiếp cận mới trong nghiên cứu thành tựu văn học của Hồ Biểu Chánh nói riêng và văn học quốc ngữ Nam Bộ đầu thế kỷ XX.