ẢNH HƯỞNG CỦA CHỦ NGHĨA BÁ QUYỀN PHÁP TRONG CÁC TÁC PHẨM KÝ VIẾT VỀ AN NAM CỦA NGƯỜI PHÁP CUỐI THẾ KỶ XIX, ĐẦU THẾ KỶ XX

Phạm Thị Thuý Hằng 1,
1 Khoa Ngữ văn, trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh

Nội dung chính của bài viết

Tóm tắt

Sự hiện diện của người Pháp tại An Nam cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX là một sự kiện lịch sử quan trọng. Họ tự xem mình là những đại diện cho nền văn minh đại Pháp thượng đẳng tại xứ thuộc địa với sứ mệnh khai hoá, đem văn minh đến cho một dân tôc mông muội. Chủ nghĩa bá quyền Pháp là một lý thuyết công cụ chi phối mọi hoạt động của người Pháp ở xứ thuộc địa An Nam. Bài viết dựa trên nền tảng lý thuyết về chủ nghĩa bá quyền và bá quyền văn hoá của Edward Wadie Said, tiến hành phân tích các khía cạnh biểu hiện của chủ nghĩa bá quyền Pháp trong một vài tác phẩm ký tiêu biểu của người Pháp viết về An Nam cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Từ đó đi đến kết luận về sự ảnh hưởng sâu sắc của chủ nghĩa bá quyền một cách có ý thức hoặc vô thức, thể hiện trong mục đích sáng tác, nội dung tư tưởng và những “diễn ngôn quyền lực” của các tác phẩm này.

Chi tiết bài viết

Tài liệu tham khảo

Chịu ảnh hưởng của các học thuyết công cụ, người Pháp cho rằng bá quyền Pháp có mối liên hệ với bản sắc dân tộc Pháp, với sự ưu tú của người Pháp. Lý thuyết đồng hoá thuộc địa có tính ý thức hệ, khái niệm của Gustave Le Bon về chủng tộc nguyên thuỷ, chủng tộc thấp kém hơn, chủng tộc trung gian hoặc chủng tộc ưu việt đã cung cấp cho thực dân Pháp công cụ để thực hành chủ nghĩa bá quyền tại thuộc địa. Bá quyền còn gắn với nỗ lực khai hoá, bành trướng trên các phương diện địa lý, xã hội và lịch sử. Thực dân Pháp tự cho mình sứ mệnh khai hoá đối với thuộc địa mà mục đích chính đằng sau đó chính là đẩy người bản xứ ra khỏi khu vực sinh sống của họ và chiếm đoạt đất đai và các tài nguyên khác. Thực dân Pháp dùng đến vũ lực và các biện pháp tàn bạo khi cần thiết.